Ung thư đại tràng: Những điều cần biết sớm trước khi quá muộn

January 26, 2021

1. Cấu tạo đại tràng

Đại tràng có chiều dài trung bình khoảng 1,5m tạo thành khung hình chữ U ôm lấy ruột non phía trong.

Cấu tạo của đại tràng gồm 4 lớp, từ ngoài vào trong lần lượt là:

- Lớp thanh mạc mỏng nhất có độ dày khoảng 0,10mm.

- Lớp cơ có hai loại sợi, sợi dọc bên ngoài, sợi vòng bên trong.

- Lớp dưới niêm mạc là lớp mô liên kết chứa đựng các mạch máu và dây thần kinh.

- Lớp niêm mạc là lớp trong cùng.

2. Bệnh ung thư đại tràng

2.1. Nguyên nhân gây bệnh

- Chế độ ăn uống:

+ Mất cân bằng trong chế độ ăn, tỷ lệ nhiều thịt và mỡ động vật trong khi lại rất ít chất xơ, và không đáp ứng đủ nhu cầu nhóm các Vitamin A, B, C, D, E cùng canxi.

+ Thực phẩm có chứa benzopyrene, nitrosamine (là nhóm thực phẩm gây ung thư độ 1) như rượu, thuốc lá, đồ nướng, đồ ngâm muối, thực phẩm nấm mốc.

- Các tổn thương làm tăng nguy cơ ung thư đại tràng:

+ Viêm đại trực tràng chảy máu: Bệnh viêm mạn tính hình thành ổ viêm loét gây xuất huyết tại trực tràng ở lớp niêm mạc và dưới niêm mạc.

+ Bệnh Crohn.

+ Polyp đại tràng.

- Di truyền:

+ Hội chứng Lynch: Rối loạn di truyền gây đột biến làm bị mất hoặc thiếu các gen sửa chữa DNA trong quá trình sao chép. Các gen này đóng vai trò ức chế sự hình thành tế bào ung thư trong đó có ung thư đại tràng.

+ Bệnh đa polyp đại trực tràng gia đình (FAP): Sự thiếu hoặc mất đi gen ức chế khối u đa chức năng được di truyền từ cha mẹ (APC). Tăng khả năng bị polyp đại tràng, từ đó dẫn đến nguy cơ ung thư đại tràng.

+ Hội chứng Peutz-Jeghers.

+ Hội chứng Gardner.

Thực phẩm bị nấm mốc là nguyên nhân dẫn đến ung thư đại tràng

Thực phẩm bị nấm mốc là nguyên nhân dẫn đến ung thư đại tràng

2.2. Dấu hiệu nhận biết

Triệu chứng cơ năng

- Ở thời kỳ đầu, cơn đau thường có tính chất âm ỉ ở mức chịu đựng được, đôi khi sẽ đau nhiều thành từng cơn. Cơn đau không ăn nhịp với bữa ăn (dùng để phân biệt với đau do viêm loét dạ dày-tá tràng), xuất hiện bất cứ lúc nào. Có trường hợp không đau nhưng lại có cảm giác nặng bụng.

- Vị trí đau không phải luôn là ở vị trí tổn thương, có trường hợp ghi nhận ung thư đại tràng trái nhưng lại đau bên hố chậu phải.

- Rối loạn tiêu hóa:

+ Táo bón thường xuất hiện sau đau. Thuốc nhuận tràng hay thuốc tẩy chỉ có tác dụng tạm thời.

+ Đại tiện lỏng, với khoảng 4-5 lần/ngày, bệnh nhân có thể nhìn thấy máu và mủ lẫn trong phân (dấu hiệu này dễ bị nhầm lẫn với bệnh kiết lị).

+ Có bệnh nhân chỉ bị táo bón, có bệnh nhân lại chỉ bị ỉa chảy, có bệnh nhân lại xen kẽ cả táo bón lẫn ỉa chảy.

Rối loạn tiêu hóa và đau âm ỉ bụng là dấu hiệu ung thư đại tràng

Rối loạn tiêu hóa và đau âm ỉ bụng là dấu hiệu ung thư đại tràng

Triệu chứng thực thể

- Nếu chưa có u thì rất khó chẩn đoán là ung thư đại tràng vì các dấu hiệu rất bình thường dễ gây chủ quan, đôi khi chỉ thấy chướng bụng nhẹ, đều hoặc manh tràng bị chướng và hơi đau nhẹ, kể cả nắn sâu cũng không thấy một hiện tượng bất thường nào.

- Khi có u thì dễ chẩn đoán hơn. Nắn u bên phải dễ thấy hơn vì nó to hơn u bên trái.

- Khám toàn thân để phát hiện di căn ở các cơ quan khác như hạch ngoại vi, gan, di căn buồng trứng ở phụ nữ, dịch cổ trướng, từ đó giúp đánh giá mức độ tiến triển của bệnh.

Triệu chứng toàn thân

- Thiếu máu do mất máu mạn tính qua phân gây nên sắc mặt nhợt nhạt, xanh xao, cơ thể mệt mỏi.

- Gầy, sút cân: Người bệnh có thể bị sút 5-10 kg trong vòng 2-4 tháng.

- Suy nhược cơ thể: Do bệnh tiến triển lâu làm suy mòn.

Cơ thể suy nhược, mệt mỏi là dấu hiệu ung thư đại tràng

Cơ thể suy nhược, mệt mỏi là dấu hiệu ung thư đại tràng

Tắc ruột trong ung thư đại tràng

- Sự phát triển và to ra của khối u là nguyên nhân gây ra hầu hết các trường hợp tắc ruột. Ở một số trường hợp khác, khối u bị viêm ở vi thành đại tràng, bị phù nề chèn ép dẫn đến hẹp lòng đại tràng. Tắc ruột còn có thể đến từ một nguyên nhân khác nữa là lồng ruột, thường thấy u ở manh tràng lồng vào đại tràng lên.

- Phân biệt tắc ruột ở đại tràng và tắc ruột ở ruột non:

+ Trong tắc ruột ở ruột non, rối loạn nước và điện giải xuất hiện sớm hơn tắc ruột ở đại tràng.

+ Ở ruột non, các biểu hiện của toàn thân suy sụp nhiều đã xuất hiện chỉ sau 2 ngày bị tắc ruột. Trong khi đó, ở đại tràng, tình trạng toàn thân vẫn còn tốt ngay cả sau 3-4 ngày bị tắc.

+ Tắc ruột ở đại tràng nôn ít hơn vì tắc ruột càng thấp càng ít nôn.

Điều đó làm cho việc chẩn đoán bị muộn do các triệu chứng toàn thân không bao giờ suy sụp ngay, bệnh nhân đau nhưng vẫn chịu được.